“Veertig jaar na publicatiedatum zijn De Certeaus ideeën nog steeds relevant. Heel wat kunstenaars plaatsen immers de agency van de consument, de toeschouwer, op de voorgrond in hun artistieke praktijk. Door hun kunst op een speelse manier vorm te geven, nodigen ze toeschouwers uit om mee te spelen en willen ze het plezier van het maken van kunst delen.
Zo konden bezoekers van de groepstentoonstelling Multiplied (2018) in de Antwerpse off-space Troebel Neyntje in ruil voor één euro hun favoriete stukje van Leonardo Da Vinci’s Mona Lisa mee naar huis nemen. Kunstenaar Zena Van den Block presenteerde het eeuwenoude schilderij namelijk als een puzzel van 500 stukjes en bood toeschouwers de kans om zich letterlijk een stukje van (een reproductie van) het meest beroemde werk uit de kunstgeschiedenis toe te eigenen, zij het een vingernagel, een fragment van het rotsachtige landschap of van haar veelbesproken glimlach. Een jaar later stelde Van den Block het resultaat tentoon: The Least Favourite Pieces of the Mona Lisa. Het overgebleven beeld onthult de visuele voorkeuren van de toeschouwers: men had klaarblijkelijk meer interesse in haar aangezicht en decolleté dan in het landschap in atmosferisch perspectief.
Van den Block materialiseert hier als het ware De Certeaus idee van het actieve consumeren. Waar van een puzzel verwacht wordt dat er maar één mogelijke oplossing is, draait Van den Block deze verwachting om. Het staat iedere puzzelaar vrij een eigen invulling te geven aan de mogelijke ‘oplossing’. De toeschouwer wordt geactiveerd als deelnemer aan het spel, en wordt zo ‘mede-maker’ van het resulterende kunstwerk aan de witte wand. Van den Block omarmt daarbij het onvoorspelbare aspect dat eigen is aan een spel.”
Zena Van den Block 